Çətir Restoranında Vergi Qanunvericiliyinin Pozulması: Vətəndaşların Hüquqlarına Hörmətsizlik

16 fevral 2025-ci il tarixində Biləcəri qəsəbəsində yerləşən “Çətir” restoranında baş verən hadisə vətəndaşların hüquqlarının pozulması və vergi qanunvericiliyinin kobud şəkildə ayaq altına atılması faktını gündəmə gətirir. Şikayətçi vətəndaşın bildirdiyinə görə, ailəsi ilə şam yeməyi üçün adıçəkilən restorana gedib, lakin hesab ödənərkən ciddi qanun pozuntusu ilə qarşılaşıb.

Post Terminaldan imtina və kartdan-karta ödəniş tələbi

Restoranda yemək yedikdən sonra müştəriyə təqdim edilən hesabın həddindən artıq şişirdildiyi diqqətini çəkib. Buna baxmayaraq, ödənişi post-terminal vasitəsilə etmək istədiyini bildirib. Lakin restoranın əməkdaşı – çekdə “Hüseyn” adı ilə qeyd olunan şəxs post-terminal vasitəsilə ödəniş qəbul etmədiklərini və yalnız kartdan-karta köçürmə etməli olduğunu bildirib.

Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsinə əsasən, sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan fiziki və hüquqi şəxslər qanuni şəkildə ödənişləri nəzarətdə saxlamalı və müştərilərə rəsmi kassa çeki təqdim etməlidirlər. Vergi Məcəlləsinin 16-cı maddəsinə əsasən, vergi ödəyicisi hər hansı bir mal və ya xidmətin dəyərini POS-terminal vasitəsilə qəbul etməli və kassadan keçirməlidir.

Eyni zamanda, Azərbaycan Respublikasının İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 247-ci maddəsinə görə, vergi ödəyicisinin nağdsız ödənişləri POS-terminaldan keçirmədən, kartdan-karta köçürmə yolu ilə qəbul etməsi qanunsuzdur və bu halda həmin sahibkar inzibati məsuliyyət daşıyır. Müvafiq olaraq, belə bir hallar baş verdikdə, sahibkar müəyyən məbləğdə cərimə oluna bilər və hətta fəaliyyətinin dayandırılması ilə bağlı tədbirlər görülə bilər.

Vergidən yayınma və istehlakçıların aldadılması

Şikayətçi bildirir ki, restoranın bütün kabinetləri dolu olub və əsas zalda da tədbir təşkil edilib. Beləliklə, müəssisə müştəri baxımından heç bir sıxıntı çəkmir. Lakin bununla yanaşı, içki qəbul edən müştərilərin aldadılması və təqdim edilən hesabların şişirdilməsi ehtimalı da böyük narahatlıq yaradır.

Kartdan-karta ödənişin tələb olunması müəssisənin vergi ödəməkdən yayınması deməkdir. Belə ki, bu yolla qəbul edilən vəsait rəsmi hesabatlara düşmür və gəlirlər gizlədilir. Azərbaycan qanunvericiliyində bu cür vergidən yayınma halları ciddi şəkildə cəzalandırılır. Vergi Məcəlləsinin 58-ci maddəsinə əsasən, vergi öhdəliklərini yerinə yetirməyən və gəlirlərini gizlədən sahibkarlara qarşı ciddi maliyyə sanksiyaları tətbiq edilir.

Nəticə və Tövsiyələr

Vətəndaşın təqdim etdiyi məlumat və çek bu cür qanunsuz fəaliyyətlərin mövcudluğunu sübut edir. Qanunvericiliyə əsasən, hər bir vətəndaş belə hallar barədə Vergilər Xidmətinə və İqtisadiyyat Nazirliyinə şikayət edə bilər.

Bu cür halların qarşısını almaq üçün:

1. Vergilər Xidmətinə rəsmi şikayət edilməli və restoranın fəaliyyəti yoxlanılmalıdır.

2. İstehlakçı hüquqlarının qorunması üçün aidiyyəti qurumlara müraciət edilməlidir.

3. Müştərilər hər zaman çek tələb etməli və kartdan-karta köçürməni rədd etməlidir.

Bu tip qanunsuzluqlarla mübarizə aparmaq həm dövlət qurumlarının, həm də vətəndaşların məsuliyyətidir. Vergilərdən yayınma, istehlakçı hüquqlarının pozulması və şəffaf olmayan biznes fəaliyyətləri iqtisadiyyat üçün ciddi problemlər yaradır. Dövlət qurumlarının və ictimaiyyətin bu kimi hallara biganə qalmaması vacibdir.

Məqalə ilə bağlı qarşı tərəfi dinləməyə hazırıq.